Veel variatie tijdens ODF Congres in Maarssen

“Ik pleit ervoor om tot één standaard te komen.” Die uitspraak deed Aad Koppenhol, senior principal IT architect bij SUN Microsystems, afgelopen donderdag op het ODF Congres, dat werd gehouden in het Pim Jacobs Theather in Maarssen. Koppenhol deed zijn uitspraak in een presentatie waarin uitgebreid werd stilgestaan bij de standaardstrijd tussen OOXML en ODF.

Vanaf 1 januari hebben overheden de verplichting om het OpenDocument Format (ODF), een open standaard voor bewerkbare documenten, te ondersteunen binnen hun organisatie. Voor programmabureau NOiV, Media Plaza, OpenDoc Society en Adobe reden genoeg om een ODF Congres te beleggen, waar nog eens stil werd gestaan bij de werking en de rol van deze verplichting binnen het totale overheidsbeleid omtrent open standaarden (actieplan NOiV). Daarnaast bood het congres de gelegenheid om achtergrondinformatie over de documentstandaarden ODF en PDF voor het voetlicht te brengen, en een blik te werpen op de oplossingen die beschikbaar zijn binnen markt en community. Circa 70 bezoekers waren afgekomen op het congres, dat werd ingeleid door dagvoorzitter Bart Knubben, die in zijn openingswoord met name inging op het ‘wat, waarom en hoe’ met betrekking tot ODF. “Als ik vandaag antwoord krijg op die drie vragen, dan kan ik terugkijken op een geslaagde congresdag”, aldus Knubben.

‘Jip & Janneke-taal’
De eerste inhoudelijke bijdrage aan de congresdag kwam van Erik Gerritsen, de vorig jaar september door staatssecretaris Frank Heemskerk (EZ) benoemde ambassadeur voor open standaarden en open source software. In zijn welkomstwoord riep Gerritsen de aanwezigen op het de topmanagers makkelijk te maken. “Deze groep heeft niet veel tijd, maar toch moeten zij overtuigd worden van het belang van open standaarden en open source software. Dat kunnen we bijvoorbeeld doen aan de hand van verhalen in Jip & Janneke-taal. Dus kom maar op met die voorbeelden”, aldus Gerritsen. Ineke Schop, programmamanager NOiV, hield in haar presentatie andermaal een pleidooi voor de open werkplek, waarbij de omslag die het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein heeft gemaakt, als goed en lichtend voorbeeld werd gepresenteerd. Als laatste in de eerste rij met sprekers was het de beurt aan Bert Bakker, voormalig Tweede-Kamerlid voor D66 en huidig voorzitter van OpenDoc Society, een organisatie die kennis bijeenbrengt rondom ODF. Bakker ging in zijn lezing onder meer in op Officeshots.org, een online documentfabriek om office-toepassingen te kunnen vergelijken. “Officeshots.org zorgt er straks voor dat je niet een leverancier op zijn blauwe ogen hoeft te geloven als die claimt dat hij een bepaald bestandsformaat ondersteunt. Zien is geloven”, aldus Bakker, die het laatste woord voor de pauze liet aan Tom Peelen, die in het kort de werkzaamheden en de missie van de OpenDoc Society naar voren bracht.

‘Licht aan de horizon’
Na een eerste pauze was het tijd voor een groot aantal sessies, waaronder die van Hugo Butter, programmamanager van Informatie op Orde. Dit ICTU-programma werkt toe naar een duurzame opslag van informatie, en daarin is een belangrijke rol weggelegd voor open standaarden en open source software. Met name wat betreft die open source software is dat nog niet altijd even makkelijk, zo legde Butter uit. “Zelf hebben we op dat gebied te weinig kennis, ervaring en expertise en daarnaast hebben we te maken met een beperkt aantal leveranciers van open source pakketten. Toch worden we gedwongen om naar open source te kijken, en dat is vaak best lastig.” Ook Fiona Atighi, projecleider van 1 Logo, gaf in haar presentatie aan dat een keus voor open standaarden en open source software niet altijd even makkelijk is. “Gelukkig is er altijd licht aan de horizon”, zo zei ze, daarbij onder meer doelend op de introductie van een Rijksbrede huisstijl, waarin ruimschoots plaats is weggelegd voor open standaarden en open source software. “Sinds kort maken we gebruik van een open templategenerator waarmee overheidsorganisaties in staat moeten zijn om binnen één middag een basis voor een goede internet- en intranetsite op te zetten. Die sites zijn gebaseerd op open standaarden en voldoen aan de Webrichtlijnen. Zo simpel kan het dus zijn.”

Standaardenstrijd
Het gedeelte na de lunch viel uiteen in onder meer een blok met grote leveranciers. Zo mocht Aad Koppenhol van SUN Microsystems het woord voeren, en in het half uur dat hem was toebedeeld ging hij uitgebreid in op de standaardenstrijd tussen OOXML en ODF, zoals die de afgelopen jaren heeft gewoed. Wat Koppenhol betreft kent deze oorlog alleen maar verliezers, en hij vroeg zich hardop af hoe het allemaal heeft kunnen gebeuren. Wat hem betreft hoort er geen concurrentie op specificaties plaats te vinden, en hij laakte in dat opzicht de rol van de ISO, de internationale standaardenorganisatie. “Niemand weet nu waar hij aan toe is, en ik vind dat de ISO deze situatie had moeten voorkomen”, aldus Koppenhol, die ervoor pleitte om uiteindelijk tot één standaard te komen. Volle bak was het ook bij de presentatie van Bart Wessels, technisch specialist van het Microsoft Office-platform. In zijn presentatie liet hij zien op welke manier de producten van Microsoft aansluiten bij de ODF actielijn van de Nederlandse overheid. Opvallend was daarbij de uitspraak van Wessels dat de gebruiker uiteindelijk de keus moet hebben in welk formaat hij of zij de bestanden wil opslaan. Aan het eind van het blok leveranciers was het Lidwien Meijers van Centric die aandacht vroeg voor Doc4All, een eigen Centric-oplossing die overweg kan met RTF, ODF, Open XML (OOXML) en PDF. Lidwien Meijers hield haar toehoorders ook voor zich niet alleen te laten leiden door het documentformaat, maar wel door de functionaliteit.

Open.Amsterdam
Stephan Wildeboer is programmamanager van Open.Amsterdam, een project dat onderzoekt welke mogelijkheden er zijn voor invoering van open standaarden, open source software en open werkplekken binnen de gemeente Amsterdam. In zijn presentatie werden met name de ervaringen belicht die de gemeente Amsterdam heeft opgedaan met de invoering van ODF. Zo kwam een drietal invoeringsmethoden aan bod, en werd er ingezoomd op verschillende dilemma’s waar het project mee te maken heeft gekregen. De afsluitende inhoudelijke presentatie was voor Fabrice Mous, projectleider voor actielijn 6 binnen het programmabureau NOiV. In een korte presentatie riep hij de aanwezigen op vooral te zoeken naar samenwerking, daarbij onder meer wijzend op de OpenDoc Society. Het was Tom Peelen, in de hoedanigheid van vice-voorzitter van de OpenDoc Society, die als afsluiter de broncode van de Officeshots.org overhandigde aan Bart Hanssens van Fedict (de Belgische Federale Overheidsdienst voor Informatie- en Communicatietechnologie). Hanssens, die op persoonlijke titel het bestand in ontvangst nam, noemde Officeshots.org “een mooi initiatief, en een praktische invulling op wat wij in de theorie bedenken.”

Het slotwoord van het gevarieerde ODF Congres, waar ook nog presentaties en lezingen te horen waren van Colin van Oosterhout (Adobe), Eric Vermaat (OpenDoc Society), Bart Hanssens (Fedict) en Ruurd Jagt (Stichting ICTU), was voor dagvoorzitter Bart Knubben. Deze hield de toehoorders een drietal dagcitaten/-resultaten voor, waaruit naar voren kwam dat er een sterkere sturing noodzakelijk is als het gaat om ODF en open standaarden. Verder moet, zo stelde Knubben, de overheid actief vragen om ODF en open standaarden, en moet het baas zijn over eigen informatie.

De presentaties van de verschillende sprekers zijn te vinden op www.odfworkshop.nl

frits.jong [at] ictu [dot] nl